SEMIOTIČKI I INTERTEKSTUALNI ASPEKTI HRONOTOPA UBISTVA NA VRATIMA KUĆE KOD IVA ANDRIĆA I GABRIJELA MARKESA

Apstrakt

Neistraženi intertekstualni hronotopi ubistva na vratima kuće, motivisani seksualnošću, u romanima Omerpaša Latas Iva Andrića i Kronika najavljene smrti Gabrijela Garsije Markesa, razmotreni su s aspekata intertekstualnosti, u semiotičkom ključu teorije o semiosferi. Svaka kultura svojim sistemom samoopisivanja uređuje odnose u domenu svojih bitnih integrativnih aspekata, propisujići šta je pravilno, a šta nepravilno. To čini i u oblasti seksualnosti. U kulturama koje su međusobno slične, kao onim kodiranim patrijarhalno-tradicionalističkim uzusima u sinergiji s verskim normama, poput autohtonog bosanskog sredinom XIX i latinoameričkog s početka XX veka – semiosferno samoopisivanje, na sličan način kodira odnose prema bitnim aspektima života, pa i pitanjima odnosa među polovima. Patrijarhalna porodica se u takvim kulturama javlja kao značajan agens. S tim u vezi, ukazano je i na važne intertekstualne aspekte poetike hronotopa ubistva na vratima doma kao simbola zaštite i utočišta – invarijantnog simbola u svim kulturama. Istraživačka pažnja usmerena je i na retoričko-dramaturške aspekte referentnog hronotopa koji, začuđujućom sličnošću, međusobno intertekstualno koreliraju kod dvojice nobelovaca.