ZAROBLJENE IZMEĐU TRADICIONALNOG I MODERNOG: RODNE ULOGE U DRAMAMA TRAMVAJ ZVANI ŽELJA I MAČKA NA USIJANOM LIMENOM KROVU TENESIJA VILIJAMSA

Apstrakt

Drame Tenesija Vilijamsa odražavaju specifičan vremenski period kada su u pitanju razumevanje i razvoj rodnih uloga. Ipak, njegovi likovi povremeno uspevaju da prevaziđu granice tradicionalnog, čime Vilijams preispituje položaj žena u Americi sredinom 20. veka. Ovaj rad se bavi dvema od njegovih najpoznatijih drama, Tramvaj zvani želja (1947), i Mačka na usijanom limenom krovu (1955), odnosno glavnim ženskim likovima ovih drama – Blanš Diboa i Megi Polit, iliti Megi „Mačka“. Postupci ta dva lika ističu performativnu prirodu roda i preispituju tradicionalne rodne uloge tipične za Ameriku pedesetih godina XX veka. Pojam performativnosti roda uvela je u feminističku teoriju filozofkinja i teoretičarka roda, Džudit Batler. U njenoj teoriji, rod je shvaćen kao društveni konstrukt, kao tvorevina koju proizvodimo našim akcijama. Stoga, rodne uloge nisu biološki zadate, već društveno i istorijski uslovljene, i kao takve su podložne promenama. Blanš Diboa, i Megi „Mačka“poigravaju se zadatim rodnim ulogama na način koji je donekle subverzivan. One stoga prevazilaze granice tradicionalnog shvatanja roda, ali, usled društveno-istorijske situacije, ne uspevaju da dosegnu modernost, što ih čini rastrzanim i zarobljenim između dva sveta.